بوراکس

بوراکس

بوراکس یکی از ترکیبات مهم بور است که یک سنگ معدنی و نمک هیدراته اسیدبوریک می باشد، که به دو صورت پودر و گرانول مورد استفاده قرار می گیرد و در بسیاری از صنایع مثل شوینده ها، لوازم بهداشتی و آرایشی و لعابکاری کاربرد دارد.
نام بوراکس (borax) مشتق از واژه ی عربی گلیستن (براق) به معنی درخشان گرفته شده است. زیرا این کانی براق است. به علاوه می توان گفت که این ترکیب شیمیایی واکنش پذیری پایینی دارد و بسیار دیر وارد واکنش های مختلف می شود و بوراکس غیر قابل اشتعال است و جز مواد آتش گیر محسوب نمی شود. به علاوه این ترکیب شیمیایی جزو مواد بازی محسوب می شود و خاصیت قلیایی دارد که PH این ترکیب بین ۸ و ۹ می باشد. بوراکس ماده ی تمیزکننده ی خانگی مهمی است. از بوراکس به عنوان یک ضدعفونی کننده ی ملایم، در ساخت عایقهای فایبرگلاسی و سفیدکننده پربورات سدیم استفاده می شود. بوراکس دارای ظاهری چرب و تقریباً شیرین است، به راحتی قابل سوختن بوده و در آب گرم حل می شود.
بوراکس پنتا (Borax Pentahydrate)
بوراکس پنتا بلورهای سفید رنگ و بدون بویی است که اسیدیته قلیایی دارد و در آب و برخی حلال های آلی قابل حل است و گرمازاست، فرمول مولکولی آن Na۲B۴O۷.۵H۲O می باشد. بوراکس پنتا برای اولین بار در دریاچه تبت کشف شد که نوعی نمک از خانواده اسید بوریک می باشد. این ترکیب شیمیایی با نام های دیگری همچون سدیم بورات، سدیم تترا بورات و دی سدیم تترا بورات نیز شناخته شده است.


بوراکس دکا (Borax decahydrate)
بوراکس دکا ترکیبی با فرمول شیمیایی Na۲B۴O۷ ·۱۰H۲O است که به عنوان سدیم تترابورات دکاهیدرات یا بوراکس شناخته می شود. این ماده شیمیایی یک ترکیب طبیعی است که به طور گسترده در مواد شوینده و پاک کننده ها استفاده می شود.
بوراکس دکاهیدرات در واقع نمک اسید بوریک است که از نظر ظاهری یک پودر سفید متشکل از بلورهای نرم محلول در آب است. خواص ضد قارچی این ماده شیمیایی باعث شده که در درمان برخی از بیماری های پوستی مفید باشد و همچنین در برنامه های کنترل آفات مورد استفاده قرار می گیرد.



منابع استخراج بوراکس
بوراکس از سه منبع در طبیعت استخراج می شود:
از آب های شور بعضی دریاچه ها و رسوب های زیادی که بر اثر تبخیر آب این دریاچه ها به وجود می آید.
رگه های بعضی کوه ها
از برخی خاک های معدنی
دسته بندی بوراکس ها براساس تعداد بلورهای متبلور در ساختار آن ها
بوراکس عموما به سه دسته خشک، دکا و پنتا تقسیم می شود که بر اساس داشتن یا نداشتن مولکول آب از هم متمایز می شوند.
بوراکس خشک (بدون آب)
بوراکس خشک، پودر سفید رنگ با فرمول شیمیایی Na۲B۴O۷ و جرم مولی ۲۰۱.۲۲ گرم بر مول می باشد. این ماده قابلیت انحلال پذیری در آب را دارد.
بوراکس دکا
بوراکس دکا هیدرات، پودر یا دانه های گرانوله با جرم مولی ۳۸۱.۳۸ گرم بر مول متشکل از بوریک اسید، آب، سدیم اکسید، نمک قلیایی سفید و بلوری با بافر و خاصیت گدازنده است. این ترکیب را می توان به راحتی به اسید بوریک تبدیل نمود.
بوراکس پنتا
بوراکس پنتا هیدرات پودر سفید رنگ، فاقد بو با فرمول مولکولی Na۲B۴O۷.۵H۲O. این ماده در آب و بعضی حلال های دیگر قابل حل می باشد.
اما همان طور که ذکر شد واژه بوراکس اغلب به دکاهیدرات اطلاق می شود. بوراکس به آسانی به بوریک اسید و سایر ترکیبات بور تبدیل می شود.
کاربردهای بوراکس
از بوراکس برای ساخت ژل اسلایم استفاده می شود. بوراکس پنتا باعث ایجاد خاصیت کشسانی در بافت ژل اسلایم می شود.
از این ترکیب شیمیایی برای تولید و ساخت انواع حشره کش ها استفاده می شود. بوراکس پنتا به عنوان یک سم عمل می کند و می تواند حشرات موذی را از بین ببرد.
بوراکس به عنوان نمک بافر مورد استفاده قرار می گیرد.
دارای طیف مصرفی گسترده ای است که در صنعت کارتن سازی و تولید مقوا مورد استفاده قرار می گیرد.
در ساخت و تولید مواد شوینده و بهداشتی است. حضور بوراکس در ساختار مواد شوینده باعث از بین رفتن لکه ها و کثیفی های روی پارچه و سطوح می شود از بوراکس برای تولید انواع پودرهای ماشین لباسشویی، پودرهای ماشین ظرفشویی، مایع دست شویی و ظرف شویی و … استفاده می شود.
در صنعت کاشی و سرامیک در کارخانه های تولیدی این محصولات مورد استفاده قرار می گیرد.
به عنوان یک ماده ی مقاوم به آتش و نیز یک ماده ی ضد قارچ استفاده می شود.
در استخراج طلا به جای استفاده از جیوه ی سمی صنعتگران از بوراکس برای استخراج طلا استفاده می کنند.
ایمنی
اگر بوراکس پنتا در معرض پوست و بدن انسان قرار بگیرد، می تواند باعث ایجاد آسیب بر روی پوست شود و پوست را ملتهب یا دچار سوختگی کند. به همین علت افرادی که با این ترکیب شیمیایی در ارتباط هستند، می بایست از لباس های محافظ و دستکش استفاده کنند تا آسیب های وارده به پوست را به حداقل برسانند و همچنین بر باروری و سقط جنین تأثیرات مخربی دارد.
________________________________________
اطلاعات آنالیز بوراکس دکا و پنتا و برگه اطلاعات ایمنی بوراکس را می توانید از طریق لینک های زیر دانلود نمایید.




دانلود آنالیز بوراکس پنتا

دانلود آنالیز بوراکس دکا

دانلود برگه اطلاعات ایمنی بوراکس (MSDS)