اسید اگزالیک که به اسید اتاندیوئیک نیز معروف است، با فرمول شیمیایی C۲H۲O۴ یک ترکیب طبیعی است که در انواع مختلف سبزیجات یافت می شود. اسید اگزالیک در حالت جامد ماده ای بی رنگ و کریستالی و بدون بو است که موقع حل شدن در آب محلولی شفاف و بی رنگ تولید می کند. اسید اگزالیک یا جوهر ترشک غالباً در مقادیر بسیار اندک توسط انسان مصرف می شود. این ماده در اکثر خوراکیهای طبیعی از جمله اسفناج، کلم بروکلی، خیار، سیب زمینی و سبزیجات وجود دارد و مصرف مقادیر کم آن برای سلامتی مفید است. لازم به توضیح است که سمیت اسید اگزالیک به دلیل نارسایی کلیه ناشی از رسوب اگزالات کلسیم جامد است.
اسید اگزالیک به دو صورت بدون آب و آبپوشی شده وجود دارد Anhydrous وDihydrate موجود می باشد. در فرم آبپوشی به ازای هر مولکول این ماده دو مولکول آب نیز وجود دارد. فرم بدون آب آن به صورت کریستال های سفید رنگ است. فرم آبدار این ماده آب خود را در ۱۰۰°C از دست می دهد. در حالت آبدار این محصول دارای دو مولکول آب (C۲H۲O۴. ۲ H۲O) در ساختار خود است و به آن اگزالیک اسید دو آبه گفته می شود. این ماده در شرایط محیطی به صورت کریستال های بی رنگ و یا پودر سفید رنگ بی بو پایدار می باشد و به صورت دهیدراته دارای خلوص ۹۹.۵ درصد و یا بالاتر است.این ماده نسبتا اسیدی قوی است و حلالیت متوسطی در آب دارد. که دانستیه بدون آب ان ۱.۹ گرم بر سانتیمتر مکعب و آبدار ان ۱.۶۵۳ گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد و در اتانول نیز قابل حل می باشد.
تولید اسید اگزالیک
این اسید با روش اکسیداسیون کاتالیزوری با محتوای قند ملاس تهیه می شود؛ با توجه به این که ملاس به عنوان ماده ی اولیه برای تهیه ی این اسید است؛ این روش بسیار مناسب است. روش دیگر تولید این اسید استفاده از کاتالیزورهای پنتا اکسید وانادیوم، پودر آهن، نیکل، نیترات آهن، تراشه های آهن، دی اکسید تیتانیوم، روی و کلر و منگنز از ملاس مایع است.
کاربرد اسید اگزالیک
اسید اگزالیک یک ماده شیمیایی ایده آل برای مقاصد خانه داری و تمیزکاری است. ویژگی های سفیدکنندگی آن برای استریل کردن وسایل خانه بسیار مناسب است.
به صورت کارآمد می تواند زنگ زدگی ها را از روی سطوح مختلف از بین ببرد.
اسید اگزالیک یک ترکیب عالی برای حذف لکه های مختلف بر روی وان و سینک های ظرفشویی است.
در صنعت نیز این ماده گاهی اوقات برای پردازش مواد معدنی استفاده می شود و از خاصیت سفیدکنندگی آن می توان برای استریل کردن تجهیزات مختلف استفاده کرد.
اسید اگزالیک در کارخانه های نساجی برای رنگ کردن و سفید کردن الیاف مورد استفاده قرار می گیرد.
مراکز پزشکی نیز از این ماده برای خالص سازی برخی مواد شیمیایی یا رقیق کردن آنها استفاده می کنند و می تواند برای حذف کلسیم از فاضلاب نیز ماده ای کارآمد باشد.
همچنین برای تمیز کردن و تصفیه سطح فلز، استخراج عناصر کمیاب خاکی، نساجی، فرآوری چرم، تهیه کاتالیزورها مورد استفاده قرار می گیرد.
این ترکیب به عنوان کاهنده در صنعت سنتز آلی عمدتاً در تولید هیدروکینون، پنتا اریتریتول، اگزالات کبالت، اگزالات نیکل، اسید گالیک و سایر محصولات شیمیایی استفاده می شود.
در صنعت پلاستیک نیز برای تولید پلی وینیل کلراید، پلاستیک های آمینه، پلاستیک های اوره-فرمالدئید، رنگ و فیلم ها از آن استفاده می شود.
اسید اگزالیک برای کنه کشی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب برای کنترل کنه واروا به چهار روش اسپری، تزریق، قطره ای، تبخیر و تصعید در کندوهای عسل مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض اسید اگزالیک
این اسید به صورت غلیظ می تواند هنگام تماس و در صورت بلع اثرات مضر داشته باشد. این ماده جهش زا یا سرطان زا نیست اگرچه مطالعات نشان داده اند ممکن است باعث سرطان پستان شود و احتمال ابتلا به ناهنجاری مادرزادی در جنین وجود دارد.
این ترکیب در صورت استنشاق ممکن است مضر باشد و برای بافت غشاهای مخاطی و دستگاه تنفسی فوقانی بسیار مخرب است. در صورت جذب شدن از طریق پوست یا در تماس با چشم باعث سوختگی می شود. علائم و اثرات آن عبارتند از: احساس سوزش، سرفه، خس خس سینه، گرفتگی حنجره، تنگی نفس، اسپاسم، التهاب حنجره
اطلاعات آنالیز اسید اگزالیک و برگه اطلاعات ایمنی محصول را می توانید از طریق لینک های زیر دانلود نمایید.
دانلود آنالیز اسید اگزالیک
دانلود برگه اطلاعات ایمنی اسید اگزالیک